Door Henne Pauli
Terwijl huizenkopers zich nog maar amper bewust zijn van het overstromingsrisico van de woning die zij op het oog hebben, bereidt de natuurbeweging al een volksverhuizing voor naar hoger Nederland die in een periode van zo’n honderd jaar zijn beslag moet krijgen.
Het gaat hier om organisaties die gebundeld zijn in het project NL2120, dat van het vorige kabinet 112 miljoen euro uit het Groeifonds toegezegd kreeg. Zij menen dat lager West-Nederland steeds minder bruikbaar wordt door vaker voorkomende overstromingen, verzilting en vernatting van het gebied. Dit oprukken van zee- en rivier- en regenwater is bewust voorzien in een lange-termijn-plan ‘Meebewegen met zeespiegelstijging’ dat zoveel mogelijk vrij spel wil geven aan de natuurkrachten die samenhangen met klimaatverandering.
Meebewegen ziet het bouwen op terpen als alternatief.
Adaptieve migratie’
NL2120 en het ‘Meebewegen’-plan zijn geïnspireerd door een ecologische beweging vanuit de Wageningen Universiteit. Weliswaar wil deze stroming West-Nederland zo lang mogelijk levensvatbaar houden, maar het denken gaat er geheel vanuit dat de waternatuur in West Nederland uiteindelijk de vrije hand moet krijgen. Wellicht kan de mens zich nog op terpen handhaven, maar nu moet onderzocht worden tot welk moment beschermen van het huidige kustgebied economisch zinvol is en wanneer ‘adaptieve migratie’ van de West-Nederlanders en van de economische bedrijvigheid uit de Randstad naar oostelijk hoger Nederland ingezet zou moeten worden. “(Bij) voortgezette zeespiegelstijging ontstaat een moment (hoe ver ook in de toekomst) waarop investeringen niet langer renderen in laag-Nederland (en later ook in de Randstad). Echter (dan) is het te laat om te beginnen met een investeringsbeleid gericht op hoog-Nederland”, stelt het herziene rapport.
Vierde consortium
Het gaat hier niet om zomaar een groepje ‘Vroege Vogels’ maar om een consortium van sterke natuurorganisaties als Natuur&Milieu, Staatsbosbeheer, de lobby-organisatie Natuur en Milieufederaties, de universiteiten van Wageningen, Twente, Utrecht en Delft en gemeenten Rotterdam en Dordrecht. De grote ingenieursbureaus zoals Sweco en Deltares voeren in dit samenwerkingsverband de regie. Een onlangs meldde het bureau van de Deltacommissaris dat het Kennisprogramma Zeespiegelstijging wordt uitgebreid met een vierde consortium, voortkomend uit NL2120, dat een Nature Based Solutions (NBS) denkrichting gaat uitwerken om Nederland ook in de toekomst leefbaar en veilig te houden bij twee en vijf meter zeespiegelstijging. Het consortium bestaat uit overheidspartijen, ngo’s, markpartijen en kennisinstellingen.
Heldere lijn
Het is uiteraard de taak van de Nederlandse overheid en in het bijzonder die van de Deltacommissaris om ver in de toekomst te kijken als het gaat om Nederland aan te passen aan klimaatverandering. Maar de gedachtenontwikkeling voltrekt zich nu wel in een heel schimmig gebied. Tot aan maart van dit jaar was de lijn van I&W en de Deltastaf goed te volgen. Er werden in het Kennisprogramma Zeespiegelstijging uit de vele plannen voor de aanpassing aan zeespiegelstijging en extreme rivierafvoer drie overheersende denkrichtingen gesmeed: ‘Meebewegen’, ‘Beschermen Open/Gesloten’ en ‘Zeewaarts’. Bij de presentatie afgelopen maart erkende ‘Meebewegen’ dat het opgeven van de Randstad geen optie is omdat Nederland de verdienkracht van dit gebied niet kan missen. Uit de vervolgens aangepaste visie “Hybride Meebewegen’ blijkt dat die verdienkracht alleen in stand gehouden zou moeten worden om de ‘adaptieve migratie’ naar oostelijk hoog Nederland te financieren. West-Nederland wordt uiteindelijk onhoudbaar geacht. Aansluitend aan de presentatie van de drie richtingen zouden de regio’s aan de slag gaan met de gebiedsgerichte uitwerking gebaseerd op deze richtingen en zou verdiepend onderzoek plaatsvinden naar de haalbaarheid van elk van de drie. Heel verrassend gaat nu ineens een vierde consortium aan de slag met een innovatietraject gericht op ‘Nature Based Solutions’.
Tweede Kustlijn
Wij staan voor ons plan om zeewaarts de aanleg van een tweede Kustlijn met kustmeren te onderzoeken. Dat zorgt voor behoud van West-Nederland, de daar levende bevolking en bedrijvigheid. Biedt nieuwe economische kansen. Beschermt tegen verzilting en garandeert beschikbaarheid van zoet water. Erkend is, dat dit plan uitvoerbaar is. Dat verdient ook verder onderzoek. Zeker ook de toepassing van Nature Based Solutions daarbij. Dan mag je verwachten bij dit onderzoek betrokken te worden.
Laten de ambtelijke en politieke toppen en de onafhankelijke Deltacommissaris niet de verdenking op zich laden dat zij de bevolking en de bedrijven in West-Nederland de komende jaren stilletjes naar een geplande verhuizing richting het Oosten leiden.
