NIEUWS

Groeiland door wisselpolders. Het principe van natuurlijke aanslibbing spreekt velen aan. De dijken doorsteken en polders laten opslibben is een constructief streven. Dit is echter niet algemeen toepasbaar en het is evenmin echte noodzaak vanwege de lage ligging van de Zeeuwse polders. Het enige water waarlangs men met wisselpolders zou kunnen werken is de Westerschelde. In open verbinding met de Noordzee is daar voldoende getijwerking. Maar zijn wisselpolders bij klimaatverandering en komende zeespiegelstijging op die plek een juiste keuze? Voor we gaan experimenteren lijkt het goed om zaken op een rijtje te zetten. Wil Borm analyseert de (on)mogelijkheden.

Watervloeden en watertekorten zullen Nederland bij verrassing treffen. Tenzij we op tijd beseffen dat de wispelturigheid van onze rivieren in combinatie met zeespiegelstijging voor ons land een urgent probleem vormt. Een geactualiseerde samenvatting van het plan Tweede Kustlijn zet deze bedreigingen op een rij.

Een zestal plannenmakers die in het Kennisprogramma Zeespiegelstijging kustbescherming en zeewaartse oplossingen hebben voorgesteld, hebben besloten samen te werken. Zij willen hun plannen onderling vergelijken en op basis van een geïntegreerd realistisch plan snelheid in het Kennisprogramma brengen.
Na de presentatie van het Kennisprogramma Zeespiegelstijging in maart vorig jaar is het stil geworden. Toen werden de eerste haalbaarheidsstudies gepresenteerd van de ‘oplossingsrichtingen’ voor de zeespiegelstijging die Nederland in de toekomst bedreigt: zeewaarts beschermen, de huidige kust afsluiten, of meebewegen met het oprukkende water. Voortgang in onderzoek is nodig, maar het is niet de verwachting dat tot aan de Herijking van het Deltaprogramma in 2026 binnen het Kennisprogramma grote stappen worden gezet.

In het hoofd van ing Rob van den Haak groeide al in het laatste decennium van de vorige eeuw het plan voor een tweede kustlijn met kustmeren. Na het technische einde van de Deltawerken zou die ‘Haakse Zeedijk’ Nederland moeten beschermen tegen de steeds hoger oprukkende Noordzee. Maar hij was ook de succesvolle bedenker van ‘mega-ankers’ die booreilanden op hun plek houden (op de foto, Rob in lichte jas). Rob van den Haak – samen met zijn vrouw Corrie Vrijhof oprichter van ‘Vrijhof Ankers’- overleed in 2019. In een serie gesprekken met oud-Plus-hoofdredacteur Marianne ter Laak vertelt echtgenote Corrie van den Haak-Vrijhof het verhaal van de man achter de Tweede Kustlijn. Deel 1.

In Zuid-Holland begint het debat over waterveiligheid, de beschikbaarheid van zoetwater en de vraag naar ruimte te leven. Half maart is er in de Haagse Raad op initiatief van Wethouder Rob Barker een debat over de aanleg van een zeewering voor Scheveningen om de hele Residentie te beschermen tegen zeespiegelstijging. Ook het Provinciebestuur organiseert een expert-bijeenkomst om de kansen en bedreigingen in beeld te brengen. De Denktank Tweede Kustlijn geeft bij beide besturen zijn visie.

De Provincie Zeeland eind 2024 opdracht gegeven voor een onderzoek naar het verzoeten van het Grevelingenmeer. Het onderzoek wordt uitgevoerd onder leiding van Waterstudio Ties Rijcken. De Tweede Kustlijn, die dit onderzoek steeds heeft aangemoedigd, zal het onderzoek begeleiden in samenwerking met Adviesgroep Borm en Huijgens.

Het project ‘NL2120’ en het ‘Meebewegen’-plan zijn geïnspireerd door een ecologische beweging vanuit de Wageningen Universiteit. Deze stroming gaat er vanuit dat de (zoute)waternatuur in West-Nederland onder invloed van zeespiegelstijging uiteindelijk alle ruimte moet krijgen. Omdat de verdienkracht van de Randstad niet gemist kan worden is er nu een aanpassing op het oorspronkelijke plan. De plannenmakers noemen het ‘Hybride Meebewegen’: West-Nederland zo lang mogelijk levensvatbaar houden. Maar hoe lang? Henne Pauli onderzocht het.

Rotterdam blijft groeien, zowel de havens als de stad. De aanleg van een Derde Maasvlakte wordt onderzocht. Aansluiting met het plan Tweede Kustlijn biedt grote meerwaarde: zuid- en noordwaarts ruimte voor havens, groene energie, natuur en wonen. Dick Butijn geeft zijn visie op de toekomstige waarde van de Maasvlakte.

Met de oprichting van een nieuwe stichting ‘Zee en Rivier’ op 2 juli 2024 in Amsterdam wil de Tweede Kustlijn een breed veld aan activiteiten ontplooien op het brede terrein van watermanagement en landschapsontwikkeling. De denktank wil meer kennis opbouwen over de integrale benadering van waterveiligheid, verzilting, zoetwaterbeschikbaarheid, klimaatverandering (droogte, zeespiegelstijging en extreme rivierafvoer) en ruimtelijke adaptatie.

De Tweede Kustlijn wil doorgaande zeespiegelstijging keren met de aanleg van een nieuwe duinwal met kustmeren 10 tot 25 kilometer voor de huidige kust. Zo voegen we ook heel veel ruimte toe aan West-Nederland. Deze zeewaartse oplossing is haalbaar, zeggen experts van het Kennisprogramma Zeespiegelstijging, consortium Zeewaarts. Een uitvoerig onderzoeksprogramma, ingediend bij de Staf Deltacommissaris, moet de Tweede Kustlijn verder onderbouwen.